Finans bir bilim dalı olsa da temel düzeyde finansal bilgi düzeyi ve bilincine sahip olmak hepimizin günlük yaşantısında önemli yer tutmaktadır. Günlük tüketim kararlarımızda ve yatırım tercihlerimizde finansal okuryazarlığa sahip olmanın gerekliliği her geçen gün artmakta ve anlaşılmaktadır. Bunun yanında, finansal okuryazarlık, bireyler için olduğu kadar işletmeler için de son derece önemli bir kavramdır. İşletmelerin temel finansal bilgi birikimine sahip olmaları, bilanço ve gelir tablolarını okuyabilmeleri, finansal analiz yoluyla şirketin performansı hakkında değerlendirme yapabilmeleri gerekmektedir. Finansal analiz teknikleri arasında en yaygın kullanılan yöntem “oran analizi” olarak karşımıza çıkmaktadır.
İşletmelerin finansal durumunun oran analizi ile değerlendirilmesinde bilanço, gelir tablosu ve nakit akış tablosu olmak üzere üç temel finansal tablodan yararlanılmaktadır. Bilanço, işletmenin belirli bir dönemdeki aktif (varlık), borç ve öz sermaye kalemlerini göstermektedir. Gelir tablosu, işletmenin belirli dönemde elde ettiği gelir ve bu geliri elde ederken katlandığı giderler ile nihai olarak net kar ya da zararını ortaya koymaktadır. Nakit akış tablosu en temel haliyle, bilançonun ilk unsuru olan nakit ve nakit benzerlerinde değişimi açıklamak için kullanılan tablodur. İşletmenin, belirli dönemdeki nakit varlıkları ve bu varlıkların nereye harcandığının anlaşılmasına yardımcı olmaktadır.
Bu gibi finansal tablolarda yer alan bilgilerden faydalanarak, firmanın finansal durumunun analiz edilmesi amacıyla çeşitli finansal oranlar hesaplanmaktadır. Oran, matematiksel olarak sayıların birbirine bölünmesiyle elde edilen ilişkiyi ifade etmektedir ve finansal tablolar yardımıyla çok sayıda oran hesaplanması mümkündür. Bu oranlar, firmanın finansal sağlığı, geçmiş dönemlere ve sektöre göre konumu hakkında işletme ortakları, borç verenler, yatırımcılar ve ilgililere ışık tutması bakımından önemlidir.
Hesaplanan oranlar, işletmenin güçlü ve zayıf yönlerinin ortaya koyulması, gelecekteki performansının tahmin edilmesinde yol gösterici olmaktadır. Sonuç olarak, yatırım odağıyla yaklaşırsak şirketin performans değerlendirmesi bireyler ve borç verenler için önemlidir. Faaliyetleriyle ilgili kararlarının ne kadar rasyonel olduğunu, karlılık sağlayacağını anlamak isteyen işletme sahip ve yöneticilerine finansal bilgi birikimleri ışık olmaktadır.
Dolayısıyla temel tabloları okuyabilecek, finansal analizi anlayacak düzeyde finansal okuryazarlığa sahip olmak herkes için önemlidir.
Busem Sayıl
FODER Gönüllüsü
Kaynaklar
Çankaya, S. (2024) İşletmeler İçin Finansal Okuryazarlık, İstanbul Ticaret Odası, 2024-7, İstanbul.
Korkmaz, T. ve Ceylan, A. (2010) Sermaye Piyasası ve Menkul Değer Analizi, Ekin Yayınevi, 5. Basım.
Yenisu, E. (2019). FİNANSAL TABLOLARIN ORAN ANALİZİ İLE İNCELENMESİ: ADESE ÖRNEĞİ. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 19-45.